Op het Pantarijn in Wageningen vertelde ik onlangs op een ouderavond hoe je als ouder je kind kunt ondersteunen -met behulp van Tumultmateriaal- bij het aanleren van vaardigheden. Daarbij kwam een belangrijke vraag naar voren: wat is de rol van ouders eigenlijk bij het (vaardigheden)onderwijs?
Het antwoord op die vraag geeft ‘breinwetenschapper’ Swaab, die de rol van ouders en docenten bewijst aan de hand van inzicht in de werking van het brein. Het komt er op neer dat de hersenen pas rond het 25e levensjaar helemaal ontwikkeld zijn. In de jaren daarvoor werken nog niet alle functies in de hersenen (prefrontale cortex), zoals bijvoorbeeld: kunnen plannen & organiseren en morele kaders- en grenzen stellen. Docenten en ouders nemen die rol van de hersenen (tijdelijk) over en geven stap voor stap ruimte aan hun leerlingen / kinderen om het zelf te doen.
Bijna alle ouders op het Pantarijn kenden Swaab en dat is logisch; nieuwe onderzoeksmethoden geven veel inzicht in ons brein en dat inzicht is door verschillende ‘breinboeken’ populair gemaakt. Wat zijn de hoofdpunten van deze nieuwe breininzichten?
Eén van de belangrijkste ontdekkingen van de neurowetenschappen is de plasticiteit van de hersenen. Elke ervaring, gedachte en emotie verandert onze hersenen. Als hersenen vervolgens een patroon in die verandering vaststellen maken ze verbindingen aan als neurale netwerken. Die blijven dan in de hersenen staan als een herinnering, als een geleerd feit of als overtuiging. Zo zijn onze hersenen maakbaar, en zo kunnen we ons hele leven lang leren.
Gerjanne Dirksen oprichter van het BreinCentraal Leren Insituut omschreef aan de hand van herseninzicht zes leerprincipes die het vormen van nieuwe contacten tussen hersencellen (en dus ook het leren) ondersteunen:
Maak gebruik van emotie: Doordat met emotie neurotransmitters vrijkomen worden de neurale netwerken versterkt.
Herhaal: Niet alleen het herhalen van feitenkennis maar ook het oefenen en toepassen van vaardigheden etc. wordt hier bedoeld.
Creëer: Het brein is erop ingericht zelf informatie te ordenen en betekenisvolle patronen te ontdekken en maken. Ook hierbij komen neurotransmitters vrij die zorgen voor netwerken.
Focus: Maak leren uitkomst en contextgericht. Focussen op gewenste uitkomst is belangrijk en zorgt voor sterkere verbindingen.
Maak leren zintuiglijk rijk: De hersenen slaan zintuiglijke informatie op verschillende plekken in de neo-cortex op. Door rijke informatie zorg je voor uitgebreidere neurale netwerken.
Bouw voort op het bestaande: Ons brein bouwt altijd voort op bestaande betekenissen, ervaringen en associaties, maak daar gebruik van!
He, dat komt me bekend voor want veel theorieën over leren geven dit aan en bij Tumult zijn dit de uitgangspunten die we gebruiken bij het maken van lesmateriaal! Hoe sluit jij aan bij nieuwe neurologische inzichten?
Meer lezen?
Dick Swaab (2012) – Wij zijn ons brein
Eveline Crone (2012) – Het sociale brein van de puber
Daniel Kahneman ((2011) – Ons feilbare denken
Huub Nelis & Yvonne van Sark (2009) – Puberbrein binnenstebuiten
Eveline Crone (2008) – Het puberende brein
Sandra Aamodt en Sam Wang (2008) – Het geheim van je brein
Ap Dijksterhuis (2007) – Het slimme onbewuste
Mark Mieras (2007) – Ben ik dat?
Margriet Sitskoorn (2006) – Het maakbare brein
Gerjanne Dirksen (2005) – BreinLink voor ouders
Stefan Klein (2003) – De geluksformule
